ไซนัสอักเสบ (Sinusitis)

ไซนัส (sinus) หมายถึง โพรงอากาศเล็กๆ ในกะโหลก ซึ่งอยู่รอบๆ จมูกและมีทางเชื่อมต่อกับโพรงจมูก ตามปกติทางเชื่อมดังกล่าวจะเปิดโล่งให้มีการระบายของน้ำเมือกที่สร้างขึ้นในโพรงไซนัสได้สะดวกจึงไม่เกิดการอักเสบ แต่ถ้าหากทางเชื่อมดังกล่าวเกิดการอุดตันขึ้นมา (เช่น เป็นหวัด ผนังกั้นจมูกคด มีเนื้องอกในรูจมูก ได้รับบาดเจ็บ นั่งเครื่องบิน หรือดำน้ำ) น้ำเมือกในโพรงไซนัสไม่สามารถระบายได้ ทำให้เชื้อโรคที่อยู่ในโพรงไซนัส เจริญจนทำให้เกิดการอักเสบ และเป็นหนองขังในโพรงไซนัส ซึ่งเรียกว่าอาการไซนัสอักเสบได้




สาเหตุ

เชื้อที่เป็นสาเหตุที่พบบ่อย ได้แก่ Streptococcus pneumonia , Hemophilus influenzae , branhamella catarrhalis นอกจากนี้ยังอาจเกิดจากการลุกลามของเชื้อโรค จากบริเวณรากฟันที่เป็นหนองเข้าไปในโพรงไซนัสโดยตรงก็ได้ ไซนัสอักเสบเป็นโรคที่พบได้บ่อยในคนทุกเพศทุกวัย มักพบเป็นโรคแทรกซ้อนของไข้หวัด หวัดจากการแพ้ เยื่อจมูกอักเสบ เนื้องอกในรูจมูก ผนังกั้นจมูกคด รากฟันเป็นหนอง

อาการ

1. ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน: มีไข้ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คัดแน่นจมูก น้ำมูกเหลืองเขียว ปวดบริเวณโพรงไซนัส
2. ไซนัสอักเสบเรื้อรัง: ไม่มีอาการไข้ ปวด หรือบวม ไม่ปวดศรีษะ อาการสำคัญ คือ คัดจมูก น้ำมูกเหลืองเขียว และมีเสมหะไหลลงคอ หายใจมีกลิ่นเหม็น ไอเรื้อรัง เสียงแหบ หูอื้อ การได้กลิ่นลดลงหรือเสียไป หอบ หลอดลมตีบ หูชั้นกลางอักเสบ

สิ่งตรวจพบ

เยื่อจมูกบวมแดง คอแดงเล็กน้อย ถ้าเคาะหรือกดแรง ๆ ตรงบริเวณหัวตา หน้าผาก หรือใต้ตาจะรู้สึกเจ็บ อาจมีไข้ (ในรายที่เป็นเฉียบพลัน)

อาการแทรกซ้อน

อาจทำให้หูชั้นกลางอักเสบ หลอดลมอักเสบ ปอดอักเสบ ฝีรอบกระบอกตา เยื่อกระดูกอักเสบ ภาวะแทรกซ้อนที่ร้ายแรงแต่พบได้น้อย ได้แก่ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ฝีในสมอง

การรักษา

1. ให้ยารักษาตามอาการ เช่น ยาแก้ปวดลดไข้ ยาแก้คัดจมูก อาจช่วยลดการบวมของเนื้อเยื่อที่อักเสบ ซึ่งจะช่วยถ่ายเทหนอง ส่วนยาแก้แพ้ไม่ควรให้ อาจทำให้น้ำเมือกในโพรงไซนัสเหนียว ถ่ายเทออกได้ไม่ดี ยกเว้นในรายที่มีอาการของภูมิแพ้มาก เช่น จาม นีน้ำมูกมาก อาจให้เพียง 2-3 วัน เพื่อบรรเทาอาการ
2. ให้ยาปฏิชีวนะ ในกรณีที่เป็นเฉียบพลัน และไม่มีอาการแทรกซ้อน ควรให้กินติดต่อกันนาน 10-14 วัน

ข้อแนะนำ

1. ขณะที่มีอาการกำเริบ ควรงดว่ายน้ำ ดำน้ำ ขึ้นเครื่องบิน ประมาณ 2 สัปดาห์
2. โรคนี้มักเป็นเรื้อรัง แต่มีทางรักษาให้หายขาดได้ ถ้าได้รับการรักษาที่ถูกต้องติดต่อกันเป็นเวลานาน หรือแก้ไขสาเหตุ เช่นผนังกั้นจมูกคด
3. ไม่ควรรักษากันเองตามแบบพื้นบ้าน เช่น ใช้สารกรดบางอย่างหยอดเข้าจมูก (ทำให้มีน้ำมูกไหลออกมามากเพราะเกิดการระคายเคืองต่อเยื่อจมูก) อาจทำให้เกิดการอักเสบ และจมูกพิการได้
4. ระวังอย่าให้เป็นหวัดบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงสิ่งที่ทำให้คัดจมูกหรือจาม เช่น ฝุ่น อากาศเย็น ขนสัตว์ และหมั่นออกกำลังกายเป็นประจำ


Link: คู่มือการรรักษา Sinusitis (ราชวิทยาลัย โสต ศอ นาสิกแพทย์ แห่งประเทศไทย)

ท่านสามารถสอบถามปัญหาเกี่ยวกับยาได้ที่

FACEBOOK: พึ่งพรเภสัช ร้านยาของครอบครัวคุณ

เรามีทีมงานเภสัชกรมืออาชีพ ให้คำปรึกษาแก่ท่านด้วยความยินดีและเต็มใจ จะ inbox หรือ timeline ได้เสมอค่ะ