เลือดกำเดาไหล (epistaxis/nose bleed) คือการที่มีเลือดไหลออกมาจากจมูก ซึ่งเกิดจากหลอดเลือดฝอยภายในจมูกแตก เลือดอาจไหลออกจากจมูกข้างเดียวหรือสองข้างก็ได้ แต่ส่วนใหญ่มักไหลออกมาเพียงข้างเดียวมากว่า โดยมากมักหายได้เองและไม่มีอันตราย พบได้ในทุกเพศทุกวัย หากเลือดออกทางส่วนหน้าของจมูกมักพบในเด็กและผู้ใหญ่ที่มีอายุน้อย ในขณะที่เลือดออกทางส่วนหลังของจมูกมักพบในผู้สูงอายุ ซึ่งมีสาเหตุส่วนใหญ่มาจากโรคความดันโลหิตสูง
สาเหตุ
- การบาดเจ็บ อาจมีเพียงเล็กน้อย เช่น การแคะจมูกซึ่งอาจทำให้มีการฉีกขาดของเส้นเลือดฝอยที่อยู่ภายในจมูก การบาดเจ็บรุนแรงที่จมูก เช่น การหักของกระดูกจมูก ผนังกั้นช่องจมูกหรือโพรงอากาศข้างเคียง(sinus) หรืออาจเกิดขึ้นหลังจากการผ่าตัดภายในจมูก เป็นต้น
- การติดเชื้อ ส่วนมากมักเกิดตามหลังการอักเสบแบบเฉียบพลันของเยื่อบุจมูก เช่น เป็นหวัดเยื่อบุจมูกบวมต้องสั่งน้ำมูกบ่อยๆ ทำให้เส้นเลือดฝอยภายในจมูกแตก และการอักเสบแบบเรื้อรังของเยื่อบุจมูกก็ทำให้มีเลือดออกได้
- สิ่งแปลกปลอมภายในจมูก มักพบในเด็กเล็ก จะมีอาการน้ำมูกออกข้างเดียว มีกลิ่นเหม็น และมีเลือดออก
- เนื้องอก เป็นเนื้องอกแบบไม่ร้ายแรงได้แก่เนื้องอกของเส้นเลือด (hemangioma, angiofibroma) อาจทำให้เลือดออกครั้งละมากๆ ได้ ส่วนเนื้องอกชนิดมะเร็งของโพรงจมูกหรือของไซนัส มักจะทำให้มีเลือดออกครั้งละน้อยๆ ปนออกมากับน้ำมูก
- โรคที่เป็นทุกระบบ ได้แก่ ความดันโลิตสูง ผนังหลอดเลือดแข็ง โรคเลือด เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาว (aplastic anemia) ภาวะขาดธาตุเหล็ก ความผิดปกติด้านการแข็งตัวของเลือด เช่น hemophillia, hereditary hemorrhagic telangiectasia (Osler-Weber-Rendu) โรคตับแข็ง ภาวะยูริเมีย เป็นต้น
- การห้ามเลือด เป็นขั้นตอนการรักษาที่สำคัญที่สุดขั้นตอนหนึ่ง เพราะสามารถช่วยผู้ป่วยไม่ให้เลือดไหลมากจนเกิดภาวะช็อกที่นำมาสู่การเสียชีวิตได้ หากผู้ป่วยมีเลือดกำเดาไหลให้ปฏิบัติดังนี้
- นั่งก้มหน้าลงมากๆ หายใจทางปากเพื่อป้องกันไม่ให้เลือดไหลลงคอจนอาจทำให้เกิดการสำลัก
- บีบจมูกบริเวณปีกจมูกให้แน่นพอสมควรอย่างน้อยนาน 5 นาที
- นำน้ำแข็งห่อผ้าประคบบริเวณหน้าผากและระหว่างคิ้วด้วย (ถ้าหาน้ำแข็งได้)
- โดยมากเลือดจะหยุดไหลได้เอง แต่ถ้าเลือดไม่หยุดไหลต้องบีบจมูกต่อและนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลเพื่อทำการห้ามเลือดด้วยวิธีอื่นต่อไป
- รักษาตามสาเหตุของเลือดกำเดา เช่น รักษาโรคความดันโลหิตสูง ให้เกล็ดเลือดในภาวะเกล็ดเลือดต่ำ (aplastic anemia, ไข้เลือดออก) กำจัดสิ่งแปลกปลอมในจมูกสำหรับกรณีที่ผู้ป่วยนำสิ่งแปลกปลอมใส่จมูก
- รักษาอาการติดเชื้อในกรณีที่เกิดจากการอักเสบของเยื่อบุจมูก
- การผ่าตัดรักษาในกรณีที่เป็นเนื้องอก รวมถึงการจี้ด้วยไฟฟ้าหรือเลเซอร์ด้วย
ท่านสามารถสอบถามปัญหาเกี่ยวกับยาได้ที่
FACEBOOK: พึ่งพรเภสัช ร้านยาของครอบครัวคุณเรามีทีมงานเภสัชกรมืออาชีพ ให้คำปรึกษาแก่ท่านด้วยความยินดีและเต็มใจ จะ inbox หรือ timeline ได้เสมอค่ะ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น